O urokach Czarnej Hańczy krążą całe legendy. Rzeka jest niezwykle malownicza, spokojna i dostarcza wielu pozytywnych wrażeń. Wspaniałe krajobrazy, dzikie zwierzęta i zadziwiająca roślinność sprawiają, że spływy kajakowe tą rzeką należą do najprzyjemniejszych. Górny odcinek, od Suwałk do Jeziora Wigry ma cechy rzeki górskiej (nie jest tu opisany, może kiedyś...), od Jeziora Wigry do Kanału Augustowskiego nabiera charakteru rzeki nizinnej. Odcinek płynący przez Puszczę Augustowską to jeden z najładniejszych wodnych szlaków leśnych. Szybki nurt nie wymaga wiosłowania i pozwala rozkoszować się urokami przyrody.
Czarna Hańcza jest lewym dopływem Niemna. Źródła rzeki biją w pobliżu najwyższego wzniesienia Suwalszczyzny – Góry Rowelskiej. Rzeka przepływa przez Pojezierze Wschodniosuwalskie, Pojezierze Sejneńskie, Równinę Augustowską i dalej kieruje się do granicy białoruskiej doprowadzając swoje wody do Niemna. Od miejscowości Rygol Czarna Hańcza jest szlakiem uregulowanym, włączonym w system Kanału Augustowskiego.
0.0 km | Spływ kajakowy Czarną Hańczą można rozpocząć w różnych miejscach, ja jednak proponuję Gawrych-Rudę. Rozpoczynając swoją wędrówkę w tej miejscowości mamy możliwość przepłynięcia całego jeziora Wigry i tym samym zwiedzenie urozmaiconych brzegów oraz miejscowości bezpośrednio z wody. Dogodnym miejscem na wodowanie kajaków jest plaża przy kompleksie turystycznym "U Jawora" (płatne 2,00 zł od kajak). Pakujemy wszystkie swoje rzeczy i wyruszamy w nieznane. Trzymając się prawego brzegu jeziora mijamy po lewej stronie półwysep Łysocha, a później wyspy Ordów i Ostrów. Ta druga położona jest naprzeciw miejscowości Bryzgiel, w kierunku której zmierzamy. |
6.4 km | Dopływamy do miejscowości Bryzgiel. Warto zatrzymać się tu na chwilę, rozprostować kości i udać się na punkt widokowy z którego roztacza się ładna panorama na jezioro. W miejscowości Bryzgiel znajduje się również ładne i zadbane pole namiotowe o nazwie Gospodarstwo Agroturystyczne Widok. Wcześniej mijamy na prawym brzegu gminną plażę z pomostem, wiatą i miejscem na ognisko. Po drugiej stronie drogi w odległości ok. 100 m dobrze zaopatrzony sklep spożywczy. Płynąc dalej przy prawym brzegu mijamy kolejną wyspę o wdzięcznej nazwie Krowa i wypływamy na otwartą przestrzeń jeziora Wigry. Przed nami duży półwysep Jałowy Róg, po lewej zaś zatoka Przewłokowa i Bielańska, a za nimi ścisły rezerwat Jezioro Białe. Dalej mijamy wyspy Brzozowe i wyspę Kamień oraz przepływamy cieśniną między półwyspem Wysoki Wągieł z lewej, a półwyspem Łapa z prawej strony. |
13.4 km | Na prawym brzegu widoczne zabudowania wsi Rosochaty Róg, w której znajduje się kilka pól biwakowych. Naprzeciw miejscowości rozciąga się Zatoka Hańczańska z niewielkimi wysepkami i ujściem górnego odcinka rzeki Czarna Hańcza. Wypływając za Rosochaty Róg po lewej stronie mijamy wieś Cimochowiznę i kierujemy się w stronę widocznego z wody klasztoru Kamedułów na Wigrach. Opływamy półwysep Klasztorny i zmierzamy do Starego Folwarku. |
18.5 km | Stanica Wodna PTTK w Starym Folwarku. Na miejscu znajdują się sklepy i pole biwakowe oraz niedawno powstałe Muzeum Wigier. Ze Starego Folwarku wypływamy w dalszą wędrówkę. Po prawej mijamy półwysep Klasztorny (zachęcam do zatrzymania się i zwiedzenie zespołu klasztornego) i dalej po lewej wyspę Mysią. |
19.7 km | Docieramy do przesmyku pod mostem i dalej skręcamy w lewo, przed nami jezioro Postaw. Ujścia rzeki szukamy na wprost drugiego krańca jeziora, zadanie powinien ułatwić nam znak umieszczony w trzcinowisku, oznaczający wpłynięcie z jeziora, rozlewiska w kanał/rzekę – biały lub czarny kwadrat ustawiony na jednym z wierzchołków (coś na kształt rombu) - z prawej strony w drugim basenie jeziora. |
21.3 km | Most drogowy w Czerwonym Folwarku. Dalej rzeka płynie pośród podmokłych łąk i szuwarów, miejscami zabagnioną doliną. W oddali po lewej stronie pojawiają się pojedyncze zabudowania Burdyniszek, a po prawej Mikołajewa. |
24.4 km | Z lewej ujście rzeki Żubrówki. Dalej po lewej stronie wzdłuż drogi zaczynają się pojawiać pierwsze budynki wsi Maćkowa Ruda. Płyniemy wśród poruszanych wodą traw rzecznych. Pokonując liczne zakola wpływamy na małe rozlewisko, kierujemy się pierwszą odnogą w lewą stronę. |
28.1 km | Docieramy do Maćkowej Rudy, kilka prywatnych pól z wiatami i wynajmowanymi kajakowiczom saunami, w centrum wsi po prawej stronie rzeki sklep i bar. |
28.4 km | Most drogowy w Maćkowej Rudzie na trasie Żubrówka - Giby. Za mostem nurt przyspiesza, koryto staje się wąskie, a porośnięte brzegi podmokłe. Po przepłynięci kilkaset metrów po prawej stronie mijamy jedno pole biwakowe, a dalej, po lewej, na skraju lasu u podnóża wysokiej skarpy drugie pole. Nie sposób jest zaznaczyć na mapie i opisać wszystkie pola namiotowe i biwakowe, jest ich bardzo dużo. Dlatego też w następnej części opisu wspomnę tylko o niektórych. |
31.5 km | Drewniany mostek dla pieszych między Budą Ruską, a Kolonią Maćkowa Ruda. Rzeka w tym miejscu jest szeroka, a nurt leniwy. |
31.8 km | Kolejne pole biwakowe położone przy lesie. |
32.7 km | Z lewej strony mało widoczne ujście rzeki Gremzdówki (Pawłówki). Wiosłując dalej wśród łąk i lasów dopływamy do kolejnego mostu. |
33.8 km | Most drogowy w Wysokim Moście na trasie Giby - Żubrówka. Nieco dalej za mostem po lewej stronie nieczynna od lat Stanica Wodna PTTK lub to co po stanicy pozostało. Od tego miejsca zaczyna się bardzo ciekawy odcinek rzeki z szybkim nurtem oraz z wysokimi zalesionymi brzegami. W rzece znajdują się kamienie oraz przy niskim stanie wody widoczne mielizny. Po drodze mijamy kolejne pola biwakowe i zbliżamy się do miejscowości Studziany Las. |
38.5 km | Lokalny most drogowy do Sarnetek. Płyniemy dalej wśród terenów leśnych, brzegi rzeki wysokie i strome. Po prawej stronie pojawiają się zabudowania Gulbina. Płynąc blisko zabudowań spotkamy wiele osób nad brzegiem rzeki sprzedających różnego rodzaju wypieki własnej roboty, warzywa oraz owoce. Warto skorzystać z okazji. |
40.1 km | Mijamy most z pozostałościami leśnej kolejki wąskotorowej oraz most na trasie Pogorzelec - Frącki. Rzeka w tym miejscu jest szeroka. Z lewej strony zabudowania Tarczyska. |
44.4 km | Most drogowy we Frąckach. Przed mostem znajdują się dwa ciekawe pola biwakowe. Zachęcam w tym miejscu do uzupełnienia zapasów na dalszą część spływu, ponieważ do Rygola może być problem z zakupami. Płynąc dalej mijamy zabudowania Frącek i z lewej strony ujście rzeki Wierśnianki. |
46.6 km | Stanica Wodna we Frąckach, a troszeczkę dalej po prawej zadaszone ładne pole biwakowe ze studnią. Dalej rzeka wije się pośród podmokłych łąk, nurt jest spokojny. |
54.0 km | Drewniany mostek w Okółku, a przed nim pole biwakowe. Dalszy odcinek rzeki bogaty jest z zakola, torfowiska i starorzecza. Płyniemy w otwartym terenie. |
57.1 km | Docieramy do pierwszych zabudowań wsi Dworczysko. Na lewym brzegu rzeki bardzo ładne i spokojne pole biwakowe. Niecałe dwa kilometry dalej kolejne miejsce na odpoczynek i ustawienie namiotu. |
59.1 km | Most w Dworczysku. Od tego miejsca zaczyna się bardzo malowniczy, przełomowy odcinek Czarnej Hańczy z powywracanymi drzewami i podmytymi brzegami. Mijamy kolejne miejsca biwakowe i rozkoszujemy się wspaniałymi krajobrazami Puszczy Augustowskiej. |
59.1 km | Po prawej stronie stanica wodna Jałowy Róg, a nieopodal gajówka o tej samej nazwie. Za stanicą dolina rozszerza się, a wokół pojawiają się łąki. Jest to ostatni odcinek wartkiego nurtu, dalej będziemy skazani tylko na pracę własnych rąk. |
69.6 km | Most w Rygolu, a za mostem na Szlamicy po lewej stronie znajduje się ładne i zagospodarowane pole biwakowe. My przed mostem skręcamy w prawo, przepływamy pod kolejnym mostem i kawałek dalej kierujemy się również w prawo do Kanału Augustowskiego. Płynąc pierwszy raz Czarną Hańczą w słonecznej pogodzie zapomniałem o tym skręcie przed mostem w Rygolu i rozmarzony popłynąłem dalej Szlamicą, później musiałem wracać ... Ciekawy jestem ilu osobom się to przytrafiło :) |
Kanał Augustowski powstał wg projektu Ignacego Prądzyńskiego i zbudowany został w latach 1824 - 1838. Połączył on dorzecza Niemna i Wisły oraz zakończył tym samym wojnę celną między Polską, a Prusami. Ma długość około 102,0 km, z czego 80 km znajduje się na terenie Polski, 18,6 km na terenie Białorusi oraz 3,5 km w strefie granicznej. Na kanale wybudowano 18 śluz, z czego 14 znajduje się na terytorium Polski, jedna w pasie granicznym i 3 na terenie Białorusi. Kanał Augustowski to bezcenne, unikatowe w skali europejskiej dzieło budownictwa wodnego. Stanowi świadectwo wysokiego kunsztu technicznego i realizatorskich umiejętności polskich inżynierów wojskowych i cywilnych. |
|
70.2 km | Dopływamy do śluzy Sosnówek (szerokość: 6,15 m, długość: 43,90 m, czas śluzowania: ok. 25 minut, czynna od 8:00 do 16:00) i ustawiamy się w kolejce do śluzowania. Przed śluzowaniem należy uiścić odpowiednią opłatę. Pamiętajcie również o tym, że śluzy czynne są zazwyczaj w określonych godzinach. Jeżeli przypłyniecie po czasie pracy operatora śluzy, to czeka was przenoska. Na śluzie Sosnówek wznosimy się o 2,37 m w górę i płyniemy dalej kanałem przez tereny leśne. |
71.3 km | Śluza Mikaszówka (szerokość: 6,05 m, długość: 43,90 m, czas śluzowania: ok. 22 minuty, czynna od 8:00 do 16:00). Na tej śluzie wznosimy się o 2,7 m. Bezpośrednio nad śluzą mijamy most drogowy i płynąc dalej kanałem docieramy do jeziora. |
72.7 km | Wpływamy na jezioro Mikaszówek i kierujemy się prosto do wąskiego przesmyku. Na prawym brzegu przesmyku znajduje się miejsce biwakowe z dobrym dojściem do brzegu. |
73.65 km | Wpływamy na jezioro Mikaszewo. Po lewej stronie kolejne ładne miejsce biwakowe, a dalej kilka następnych zarówno na jednym, jak i również drugim brzegu. Przed nami ponad 3,5 km wiosłowania po czystych wodach jeziora. |
77.08 km | Śluza Perkuć - jedna z najładniejszych na kanale (szerokość: 5,90 m, długość: 44,00 m, czas śluzowania: ok. 22 minuty, czynna od 8:00 do 16:00). Po pokonaniu 2,38 m. w pionie umocnionym kanałem wypływamy na jezioro Krzywe z ładnie zalesionymi brzegami. Trzymając się prawego brzegu docieramy do kolejnej śluzy. |
78.69 km | Śluza Paniewo - dwukomorowa o różnicy poziomów 6,5 m (szerokość: 5,80 m, długość pierwszej komory: 44,40 m, długość drugiej komory: 43,60 m, czas śluzowania: ok. 30 minut, czynna od 8:00 do 16:00). Za śluzą na lewym brzegu znajduje się pole biwakowe i karczma. Wpływamy na jezioro Paniewo z ukrytymi po obu stronach licznymi polami biwakowymi. Płynąc przy lewym brzegu wpływamy w kanał łączący jeziora Orle i Paniewo. |
81.15 km | Początek jeziora Orle otoczone łąkami i polami. Wypływu szukamy z lewej strony. |
82.70 km | Śluza Gorczyca (szerokość: 5,75 m, długość: 42,70 m, czas śluzowania: ok. 20 minut, czynna od 8:00 do 19:00). Wznosimy się na wysokość 2,87 m i wypływamy na jezioro Gorczyckie otoczone pasem trzcin. Na lewym brzegu widać budynki wsi Płaska oraz kilka pól biwakowych. Płyniemy wzdłuż jeziora mijając kolejne pola biwakowe i wpływamy do kanału. Ok. 1300 m za śluzą czynna stanica PTTK z domkami i stołówką, sklep spożywczo-przemysłowy we wsi 500 m od stanicy. |
86.35 km | Ujście Suchej Rzeczki, która odprowadza wody z jeziora Serwy. Tuż przed ujściem znajduje się pole biwakowe. Jeżeli dysponujemy czasem, to możemy popłynąć leniwą rzeczką na jezioro Serwy i spędzić tam jedną noc na wyspie, na której znajduje się stanica wodna. Planując wypad na jezioro Serwy należy pamiętać o przenosce, która czeka na nas przy moście na trasie Płaska - Sucha Rzeczka. |
86.93 km | Most w Żylinach. Dalej zaczyna się monotonny długi, prosty odcinek kanału nazywany Kanałem Czarnobrodzkim (od miejscowości Czarny Bród). |
92.05 km | Śluza Swoboda (szerokość: 6 m, długość: 45,40 m, czas śluzowania: ok. 18 minut, czynna od 8:00 do 19:00). Tym razem obniżamy się o 1,71 m. Za śluzą po prawej stronie pole biwakowe. Pierwsza śluza po zmianie działu wodnego – od minięcia Suchej Rzeczki wypływającej z Serw, znajdujemy się w zlewisku Wisły, wcześniej płynęliśmy dorzeczem Niemna. Poprzednie śluzy podnosiły nas, od Swobody będą nas opuszczać. |
92.92 km | Wypływamy na jezioro Studzieniczne. Po prawej stronie mijamy jedno pole biwakowe, po lewej stanicę wodną, a dalej ciąg następnych miejsc biwakowych z wiatami i stołami nad wodą. W końcowej części jeziora na lewym brzegu znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Studzieniczańskiej (w 1999 roku odwiedził je papież Jan Paweł II) oraz zabudowania miejscowości o tej samej nazwie. Zachęcam do zwiedzania Sanktuarium. |
96.15 km | Śluza Przewięź (szerokość: 6,05 m, długość: 47,20 m, czas śluzowania: ok. 13 minut, czynna od 7:00 do 19:00). To ostatnia śluza na naszym szlaku. Śluzujemy się w dół o 0,8 m. i przepływając pod mostem na trasie Augustów - Sejny wypływamy na jezioro Białe o wysokich, w większości zalesionych brzegach i czystej wodzie. Płynąc jeziorem Białym mijamy mniejsze i większe pola biwakowe głównie na lewym brzegu oraz przystanie i ośrodki. Na wodzie widzimy statki, kutry, skutery i motorówki. To oznaka zbliżającej się cywilizacji. Po lewej stronie mijamy wieś Wojciech, dalej z prawej strony opływamy półwysep Ostry Róg, a z lewej kolejne dwa półwyspy Lisi Ogon oraz Dąbek. Po przepłynięciu jeziora docieramy do kanału - rzeki Klonownica. |
103,1 km | Most kolejowy i drogowy na trasie Augustów - Suwałki. Za mostem wpływamy na jezioro Necko, tu trzymamy się lewego brzegu i płyniemy w kierunku kierunku Netty, nie wpływając do niej. Nettę zostawiamy za sobą po lewej stronie. |
105,8 km | Spływ kończymy w Augustowie, na wprost ulicy Nadrzecznej. |